آمار مطالب
آمار کاربران
کاربران آنلاین
آمار بازدید
ماه رمضان و جهاد خودسازي
روحانيون و مبلّغان دين در خطّ مقدم «جهاد فرهنگي» قرار دارند و بايد با بصيرت لازم و آمادگی هرچه بیشتر در اين «نبرد مقدس» حضور يابند، تا در «خودسازي» و «جهاد اكبر» پيروز شوند؛ زيرا روحانيت پيشوا و راهنمای حركت معنوی جامعه است.
اميرالمؤمنين علی عليه السلام می‌فرمايد: «مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اِماما فَلْيَبْدَأْ بِتَعْليمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْليمِ غَيْرِهِ وَ لْيَكُنْ تَأْديبُهُ بِسيرَتِهِ قَبْلَ تَأْديبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُها اَحَقُّ بِالاِْجْلالِ مِنْ مُعَلِّمِ النّاسِ وَ مُؤَدِّبِهِم؛(1) هر كس خويش را در جايگاه پيشوايی قرار داده، بايد قبل از آموزش ديگران به آموزش خود بپردازد. و قبل از آنكه با زبان تربيت كند، با رفتار تربيت نمايد و آموزگار و مربي خويش بيشتر شايسته تكريم و احترام است تا كسی كه به آموزش و تربيت ديگران می‌پردازد.»
عالمان دين و مبلّغان موفق هميشه به سه نكته بنيادی توجه دارند و اقدامات خويش را بر پايه اين مسائل انتخاب می‌كنند.
وظيفه چيست؟، امكانات كدام است؟ و شرايط و فضای تبليغ چگونه است؟
با توجه به «وظايف الهي»، «نيازهای مردمي» و «توان علمی و جسمی خويش» و آمادگی فضای اجتماعي، برنامه‌ريزي می‌كنند و به هر كار به ميزان اهميت آن توجه دارند.
وظيفه بزرگ روزه داري، وظيفه مهم تلاوت قرآن، اقامه نمازهای مستحبي، قرائت دعاهای رسيده از اوليای دين، پاسخگويی به مسائل شرعي، و آموزش احكام دين و بهره گيری از اجتماعات ماه مبارك برای انتقال معارف الهی و تقويت ايمان، آگاهی و اخلاق اسلامي، وظايفی بزرگ و حسّاس است كه در «جهاد فرهنگی ماه رمضان» هميشه مورد نظر عالمان دين بوده و خواهد بود.
ماه رمضان، دانشگاه تربيتی خدا و اردوگاه آموزشهای قرآنی است. روحانيت در اين دانشگاه، هم دانش‌آموز است، هم استاد و هم برنامه‌ريز و مدير و مربّی است. هم خود بايد كارنامه تربيتي، آموزشي مطلوب و مقبولی داشته باشد. خدا و اوليای او ناظر تمام فعاليتها و اقدامات اعضای اردوگاه بزرگ آفرينش هستند، و كارنامه همه بايد به امضای امام عصرحضرت حجة بن الحسن، صلوات الله عليه برسد. قبول در «شب قدر» مقدّر می‌گردد و روز عيد فطر روز اعطای جوائز الهی به مقبولان و برگزيدگان اين اردوگاه بزرگ عقيدتی و تربيتی است.
نه به دليل «خدمات فرهنگي» می‌توانيم از «خودسازي» غفلت كنيم و نه به بهانه خودسازی می‌توانيم از ايفای نقش اجتماعی كناره‌گيری نمائيم؛ زيرا در اسلام «خودسازي» در متن جامعه‌سازی است و ارائه خدمات اجتماعی در عين اشتغال به تهذيب و تزكيه اخلاقي.
حتی اعتكاف هم كه اقدامی عبادی و در جهت خودسازی است، فقط در مسجد جامع و كانون اجتماع مسلمانان مشروع است.
ماه رمضان برای همه به ويژه مبلغان گرامي، از يك سو «ماه خودسازي» و از سوی ديگر، يكی از عالی‌ترين فرصتها برای «خدمت رسانی فرهنگي» محسوب می‌شود.
برنامه خودسازي
اين قلم، خود را كوچك‌تر از آن می داند كه برای سربازان حضرت ولی عصر عليه السلام و شاگردان حوزه امام صادق عليه السلام چيزی به عنوان برنامه خودسازی ارائه دهد. در اينجا از رهنمودهای فقيه الهی و محدّث قرآني ملا محسن فيض كاشانی رحمه الله بهره می‌گيرم و بيست و پنج رهنمود ايشان را كه در رساله «زاد السالك» آورده به مبلّغان فرهنگ قرآن و عترت تقديم می‌دارم:
«از اموری كه سالك را لابدّ است و اخلال به آن به هيچ وجه جايز نيست ـ بعداز عقائد حقّه ـ بيست و پنج چيز است:
اوّل: محافظت بر صلوات خمس؛
دوم: محافظت بر نماز جمعه و عيدين و آيات؛
سوم: محافظت بر نماز معهوده رواتب [نوافل]
چهارم: محافظت بر صوم ماه زرمضان و تكميل آن؛
پنجم: محافظت بر صوم سنت؛
ششم: محافظت بر زكات؛
هفتم: محافظت بر انفاق حق معلوم از مال؛
هشتم: محافظت بر حَجّة الاسلام؛
نهم: زيارت قبور مقدسه پيغمبر و ائمه معصومين عليهم السلام؛
دهم: محافظت بر حقوق اخوان و قضای حوائج ايشان؛
يازدهم: تدارك نمودن هر چه از مذكورات فوت شده باشد، وقتی كه متنبّه شده باشد مَهْما اَمْكن؛
دوازدهم: اخلاق مذمومه مثل كبر، بخل، حسد و نحو آن را از خود سلب كردن با رياضت و مضادّت؛
سيزدهم: ترك منهيّات جملةً و اگر برسبيل ندرت معصيتی واقع شود، زود به استغفار و توبه و انابت تدارك نمايد تا محبوب حق باشد. «اِنَّ اللّه َ يُحِبُّ التَّوّابينَ»؛
چهاردهم: ترك شبهات كه موجب وقوع در محرّمات است.
پانزدهم: در ما لايَعْنی (آنچه به كاردين و دنيا نيايد) خوض نكردن كه موجب قسوت و خسران است؛
شانزدهم: كم خوردن و كم خفتن و كم گفتن را شعار خود ساختن كه دخل تمام در تنوير قلب دارد؛
هفدهم: هر روزی قدری از قرآن تلاوت كردن و اَقلّش پنجاه آيه است به تدبّر و تأمّل و خضوع و اگر بعضی از آن در نماز واقع شود، بهتر است.
هيجدهم: قدری از اذكار و دعوات ورد خود ساختن در اوقات معيّنة. خصوصا بعد از نمازهای فريضه؛
نوزدهم: صحبت عالم و سؤال از او و استفاده علوم دينيّه به قدر حوصله خود؛ تا می تواند سعی كند علمی بر علم خودبيفزايد؛
بيستم: با مردم به حسن خلق و مباسطت معاشرت كردن تا بر كسي گران نباشد؛
بيست و يكم: صدق در اقوال وافعال را شعار خود ساختن؛
بيست و دوم: توكل بر حق سبحانه و تعالی كردن در همه امور و نظر بر اسباب نداشتن؛
بيست و سوم: بر جفای اهل و متعلّقات صبر كردن و زود از جا در نيامدن و بدخوئی نكردن؛
بيست و چهارم: امر به معروف و نهی از منكر به قدر وسع؛
بيست و پنجم: اوقات خود را ضبط كردن و در هر وقتی از شبانه روز وردی قرار دادن كه به آن مشغول می‌شده باشد تا اوقاتش ضايع نگردد.
و اين عمده است در سلوك.
اين است آنچه از ائمه معصومين عليهم السلام به ما رسيده كه خودشان انجام می‌دادند و به ديگران می فرمودند.»(2)
مبلغان گرامی می‌توانند، در ماه رمضان اين رهنمودهای 25 گانه را محور عمل و سخن خويش قرار دهند و خودسازی و جامعه سازی را با هم از ماه رمضان آغاز كنند و هر شب يك گام از گامهای سلوك و تكامل اخلاقی را براي خود و مخاطبان توضيح دهند.
فيض در پايان اين رساله فرموده است:
اگر در راه او مُردی شهيدی و گر بردی سبق زين العبيدی
«وَ مَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهاجِرا اِلَی اللّهِ وَ رَسولِهِ، ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ اَجْرُهُ عَلَي اللّهِ»؛(3) «و هركس به آهنگ خدا و پيامبرش از خانه برون آيد و مرگ او را دريابد، پاداش وی بر خداست.»
در غرور اين هوس گر جان دهم به كه دل در خانه و دكّان دهم
پاورقــــــــــــــــــــی
1. نهج البلاغه، صبحی صالح، حكمت 73.
2. مطالب ياد شده خلاصه‌ای از رساله زادالسالك عالم ربّانی ملامحسن فيض كاشانی است كه در پاسخ درخواست يكی از برادران روحاني نوشته و چگونگی سلوك راه حق را برای او توضيح داده است. علاقه‌مندان متن كامل، به آن كتاب كه توسط انتشارات بيدار قم در سال 1385ش. منتشر شده مراجعه كنند.
3. نساء/ 100.
عضویت سریع
